การศึกษาหน้าที่ของโปรตีน LvDNAJ16-like ในการกระตุ้นระบบต้านทานไวรัสในกุ้งขาว Litopenaeus vannamei
บทวิเคราะห์งานวิจัย
งานวิจัยนี้ศึกษาบทบาทของโปรตีน LvDNAJ16-like (เรียกสั้นๆ ว่า PvDnaJC16) ในกุ้งขาว (Litopenaeus vannamei) ที่เกี่ยวข้องกับการตอบสนองต่อการติดเชื้อไวรัสตัวแดงดวงขาว ซึ่งเป็นโรคสำคัญที่สร้างความเสียหายอย่างมากต่ออุตสาหกรรมการเลี้ยงกุ้ง PvDnaJC16 เป็นโปรตีนชนิดหนึ่งในกลุ่มโปรตีนแชเพอโรน (chaperone) ซึ่งเป็นโปรตีนที่ช่วยรักษาโครงสร้างและการทำงานที่เหมาะสมของโปรตีนอื่นๆ และอยู่ในกลุ่มโปรตีนฮีทช็อค (heat shock proteins; HSPs) ที่ถูกแสดงออกมากขึ้นเมื่อเซลล์อยู่ในภาวะเครียด เช่น ภาวะติดเชื้อ การวิจัยนี้เริ่มต้นจากการวิเคราะห์ลำดับกรดอะมิโนของ PvDnaJC16 เพื่อยืนยันโครงสร้างและความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการกับโปรตีนชนิดเดียวกันในกุ้งชนิดอื่นๆ พบว่ามีโดเมนที่สำคัญ 2 โดเมน คือ โดเมน DnaJ และโดเมน thioredoxin ซึ่งเป็นโดเมนที่พบได้ในโปรตีน DnaJ จากนั้นศึกษาการแสดงออกของยีน PvDnaJC16 ในเนื้อเยื่อต่างๆ ของกุ้ง พบว่าแสดงออกในทุกเนื้อเยื่อแต่สูงสุดในอวัยวะน้ำเหลือง (lymphoid organs) ซึ่งเป็นศูนย์กลางของระบบภูมิคุ้มกันในกุ้ง
ส่วนที่สำคัญของงานวิจัยนี้คือการศึกษาบทบาทของ PvDnaJC16 ในการตอบสนองต่อการติดเชื้อไวรัสตัวแดงดวงขาว โดยใช้เทคนิค RNA interference (RNAi) ยับยั้งการแสดงออกของยีน PvDnaJC16 ในกุ้งทั้งที่ติดเชื้อและไม่ติดเชื้อ ผลการทดลองที่น่าสนใจคือ กุ้งที่ถูกยับยั้งการแสดงออกของ PvDnaJC16 มีอัตราการรอดสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (ประมาณ 60%) หลังจากติดเชื้อไวรัสตัวแดงดวงขาว นอกจากนี้ยังพบว่าจำนวนไวรัสในกุ้งกลุ่มนี้ลดลง และจำนวนเม็ดเลือดเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ผลลัพธ์เหล่านี้ชี้ให้เห็นว่า PvDnaJC16 อาจมีบทบาทในการส่งเสริมการแพร่กระจายของไวรัส หรืออาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับการตายของเซลล์เม็ดเลือด (apoptosis) ที่ช่วยให้ไวรัสสามารถแพร่กระจายได้ง่ายขึ้น
เพื่อตรวจสอบสมมุติฐานนี้ นักวิจัยจึงศึกษาการแสดงออกของยีน caspase-3 ซึ่งเป็นเครื่องหมายสำคัญของการเกิด apoptosis ผลการวิจัยพบว่าการยับยั้งการแสดงออกของ PvDnaJC16 ทำให้การแสดงออกของ caspase-3 และกิจกรรมของเอนไซม์ caspase-3/7 ลดลง และจำนวนเม็ดเลือดที่ตายด้วย apoptosis ก็ลดลงเช่นกัน สรุปได้ว่า การเพิ่มขึ้นของ PvDnaJC16 หลังจากติดเชื้อไวรัสตัวแดงดวงขาว อาจกระตุ้นการเกิด apoptosis ของเม็ดเลือด ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการแพร่กระจายของไวรัส งานวิจัยนี้จึงเสนอว่าการควบคุมการแสดงออกของ PvDnaJC16 อาจเป็นกลยุทธ์หนึ่งในการควบคุมโรคไวรัสตัวแดงดวงขาวในกุ้งขาว อย่างไรก็ตาม งานวิจัยนี้ควรมีการศึกษาต่อยอดเพื่อทำความเข้าใจกลไกการทำงานของ PvDnaJC16 ในรายละเอียดมากขึ้น เช่น การศึกษาปฏิสัมพันธ์กับโปรตีนอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการ apoptosis และการตอบสนองต่อการติดเชื้อไวรัส เพื่อพัฒนาเป็นสารกระตุ้นภูมิคุ้มกัน (immunostimulant) ที่มีประสิทธิภาพ และควรมีการทดลองเพิ่มเติมเพื่อยืนยันผลการวิจัยในสภาพแวดล้อมการเลี้ยงกุ้งจริง
งานวิจัยนี้เหมาะกับอุตสาหกรรมใด
งานวิจัยนี้เหมาะอย่างยิ่งกับอุตสาหกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอุตสาหกรรมการเลี้ยงกุ้ง เนื่องจากไวรัสตัวแดงดวงขาวเป็นโรคสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อการเลี้ยงกุ้งอย่างมาก การค้นพบกลไกการทำงานของ PvDnaJC16 และความเป็นไปได้ในการใช้ RNAi หรือการพัฒนาสารยับยั้งการทำงานของโปรตีนนี้ สามารถนำไปสู่การพัฒนาวิธีการควบคุมโรค ป้องกันการสูญเสียผลผลิต และเพิ่มประสิทธิภาพการเลี้ยงกุ้งได้อย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนี้ ยังสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนา vaccine หรือ immunostimulant เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับกุ้ง ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงจากการเกิดโรคและเพิ่มผลผลิตทางเศรษฐกิจ งานวิจัยนี้ยังอาจเป็นประโยชน์ต่ออุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการผลิตอาหารสัตว์ โดยสามารถนำไปพัฒนาอาหารเสริมที่มีสารออกฤทธิ์ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในกุ้งได้
งานวิจัยนี้เหมาะกับอาชีพใด
งานวิจัยนี้เหมาะกับนักวิทยาศาสตร์หลายสาขา โดยเฉพาะนักวิทยาศาสตร์ด้านชีววิทยาโมเลกุล อณูชีววิทยา ภูมิคุ้มกันวิทยา และนิเวศวิทยา นักวิจัยที่มีความเชี่ยวชาญในการทำงานกับกุ้งและเทคนิคทางห้องปฏิบัติการ เช่น เทคนิค PCR, RNAi, และการวิเคราะห์ทางชีวสารสนเทศ สามารถนำความรู้และทักษะจากงานวิจัยนี้ไปต่อยอด พัฒนา และวิเคราะห์ข้อมูลได้ นอกจากนี้ ยังเหมาะกับนักวิจัยที่ทำงานในด้านการพัฒนาวัคซีนและสารกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ซึ่งสามารถนำผลการวิจัยนี้ไปใช้ในการพัฒนาวิธีการควบคุมโรคในกุ้ง และอาจเป็นประโยชน์ต่อสัตวแพทย์ และผู้เชี่ยวชาญด้านการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ที่ต้องการความรู้เกี่ยวกับโรคไวรัสในกุ้งและวิธีการควบคุมโรค
| รหัสโครงการ : | 37871 |
| หัวหน้าโครงการ : | นางสาวภัทรันดา จารีย์ |
| ปีงบประมาณ : | 2563 |
| หน่วยงาน : | มหาวิทยาลัยมหิดล |
| สาขาวิจัย : | กลุ่มข้อมูลด้านเกษตรศาสตร์ |
| ประเภทโครงการ : | โครงการเดี่ยว |
| สถานะ : | ปิดโครงการ |
| คำสำคัญ : | |
| วัตถุประสงค์ : | - To characterize the function of LvDNAJ16-like in shrimp antiviral immunity - To improve the recombinant LvDNAJ16-like protein as an effective immunostimulant |
นางสาวภัทรันดา จารีย์. (2563). การศึกษาหน้าที่ของโปรตีน LvDNAJ16-like ในการกระตุ้นระบบต้านทานไวรัสในกุ้งขาว Litopenaeus vannamei. มหาวิทยาลัยมหิดล. .
นางสาวภัทรันดา จารีย์. 2563. "การศึกษาหน้าที่ของโปรตีน LvDNAJ16-like ในการกระตุ้นระบบต้านทานไวรัสในกุ้งขาว Litopenaeus vannamei". มหาวิทยาลัยมหิดล. .
นางสาวภัทรันดา จารีย์. "การศึกษาหน้าที่ของโปรตีน LvDNAJ16-like ในการกระตุ้นระบบต้านทานไวรัสในกุ้งขาว Litopenaeus vannamei". มหาวิทยาลัยมหิดล, 2563. .
นางสาวภัทรันดา จารีย์. การศึกษาหน้าที่ของโปรตีน LvDNAJ16-like ในการกระตุ้นระบบต้านทานไวรัสในกุ้งขาว Litopenaeus vannamei. มหาวิทยาลัยมหิดล; 2563. .